رویکرد ارتباطات متقابل به شهروندی الکترونیک: تحلیل برنامه های چهارم و پنجم توسعه

نویسندگان

1 استاد گروه ارتباطات اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران

2 کارشناس ارشد، مطالعات جهانی- مطالعات ارتباطات و رسانه

3 کارشناس ارشد، علوم ارتباطات اجتماعی، دانشگاه تهران

چکیده

مسئله اولیه ما در این تحقیق، تعیین جایگاه شهروند ایرانی در شکل دهی و توسعه فرهنگ شهروندی است. اما از آنجا که شهروند الکترونیک برای توسعه فرهنگ شهروندی نیاز به آموزش، امکانات و حق تولید محتوای دیجیتالی از طریق دولت ها را دارد، در این تحقیق به تعیین جایگاه شهروند ایرانی در قوانین فضای مجازی ایران پرداختیم. پس از مرور نظریات مرتبط مختلف، سنخ شناسی قوانین فضای مجازی به عنوان چهارچوب نظری در این تحقیق به کار گرفته شد. روش شناسی این تحقیق نیز استفاده از روش سناریوسازی به طور معکوس (واسازی) است. با هدف تحلیل رویکرد دولت به شهروندی الکترونیک در ایران، در این مقاله تلاش شده است با تحلیل قوانین برنامه های پنج ساله چهارم و پنجم توسعه، رویکرد دو برنامه پنج ساله به فضای مجازی، قابلیت­ها و کاربردهای آن و همین طور به حقوق شهروندی و آموزش شهروندی مورد مطالعه قرار گیرد. نتایج این مطالعه نشان می دهد که رویکرد قانونگذاران و برنامه­ریزان در ایران، افزایش دسترسی به اینترنت و تشکیل دولت الکترونیک برای خدمت رسانی به شهروندان است (قوانین ایجابی) و در عین حال به امکان تولید محتوای فرهنگ شهروندی توسط شهروندان کم توجهی شده است (قوانین سلبی). پیشنهاد می شود که با نگاهی سازگارانه و معتدل به ظرفیت های فضای مجازی، توسعه فرهنگ شهروندی الکترونیک با همکاری دولت و شهروندان (رویکرد ارتباط متقابل) به طور جدی مورد توجه قرار گیرد. در واقع بزرگترین سرمایه فضای مجازی تبدیل کردن کاربر و شهروند به تولید کننده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

State’s Approach to Virtual Citizenship: A Typology of Forth & Fifth Five-year Development Plans of Iran

نویسندگان [English]

  • Saied Reza Ameli 1
  • Mitra Naeimi 2
  • Marziyeh Khelghati 3
1
2
3
چکیده [English]

This study aims at addressing the question of interaction between people and state in the virtual space which explains the issue of virtual citizenship in Iran. We attempted to examine the position of Iranian citizens in constructing virtual citizenship in Iran. In other words, this paper discusses the position of citizens in the state’s plans and ways of regulations in order to examine the position of Iranian citizens in the construction of virtual citizenship. To elaborate the issue, we studied the fourth and fifth five- year development plans of Iran. We analyzed the mentioned plans by laws’ typology – as the theoretical framework- and Scenario Building - as the methodology of research. Understanding the position of Iranian citizens in the fourth and fifth development plans paves the way for understanding Iranian virtual citizenship. The conclusion point of this paper is that these two five years development plans are positively expanding the virtual services to Iranian citizens in a very comprehensive and wide angles. However, it needs improvement in terms of giving more interactive position between the State and people for producing national data and content and also more interactivity and cooperation and social and political participation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • virtual citizenship
  • laws’ typology
  • Scenario building
  • five- year development plans
  • Iran