جهان-محلی‌شدن موسیقی مردم‏پسند: مضامین دینی در رپ ایرانی-فارسی

نویسندگان

1 دانشیار، دانشکده‌ی علوم اجتماعی، دانشگاه تهران

2 کارشناس ارشد، مطالعات فرهنگی و رسانه، دانشگاه تهران

چکیده

تاثیرپذیری فرهنگ‌های مردم‌پسند نقاط مختلف دنیا از یکدیگر در دهه‌های اخیر در قالب مفهوم جهانی‌شدن مطالعه شده است. در این دیدگاه اغلب از تاثیرپذیری و گاه تحت سلطه بودن فرهنگ‌های بومی از جانب فرهنگ غالب جهانی سخن گفته می‌شود. دیدگاه جهان-محلی‌شدن به‌عنوان کامل‌کننده یا جایگزینی برای جهانی‌شدن، در کنار عناصر جهانی به عناصر بومی نیز توجه دارد و امر جهانی را فی‌نفسه نقطه‌ی مقابل امر محلی نمی‏داند. از جمله عرصه‏هایی که در آن می‏توان پروژه‌های جهان-محلی‌شدن را مشاهده و مطالعه کرد موسیقی مردم‏پسند است. در این مقاله ما با نگاه جهان-محلی‌شدن، مضامین دینی در موسیقی رپ ایرانی-فارسی را مطالعه کردیم. موسیقی رپ ایرانی-فارسی، از سویی تاثیرگرفته از فرهنگ رپ جهانی (غربی) و از سوی دیگر تحت تاثیر فرهنگ بومی (ایرانی-اسلامی) است و مصداق فرآیند جهان-محلی‌شدن است. برای نشان دادن این وضعیت، مضامین دینی در این موسیقی با استفاده از الگوی دین‏داری گلاک و استارک مطالعه شده است. در این الگو ادیان جهان شامل ابعاد اعتقادی، مناسکی، فکری، تجربی و پیامدی دانسته شده‌اند. باید توجه داشت که این مقاله به‏دنبال تایید شرعی این نوع موسیقی نیست و تنها درصدد مطالعه نوع پرداختن آن به مضامین دینی است. در این مقاله با استفاده از این ابعاد دین‌داری، به‌سراغ تحلیل محتوای کیفی متن قطعه‌های موسیقی رپ ایرانی-فارسی رفتیم. نتایج نشان داد مفاهیم دینی به‌عنوان جنبه‏ای بومی در موسیقی رپ ایرانی-فارسی مشاهده می‏شوند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Glocalization of Popular Music: Exploring Religious Themes in the Iranian Rap

نویسندگان [English]

  • Younes Nourbakhsh 1
  • Mohammad Mahdi Mowlaei 2
1
2
چکیده [English]

In this article, using glocalization, as a complementary or alternative term for globalization, we have studied religious themes in the Iranian rap music. Despite the globalization of rap music, we cannot say this music has been expanded with fixed western pattern around the world. Adolescents and young people around the world have created different rap music(s) that are influenced by their local cultures. In Iran, rap music both in the musical characteristics and themes, has been influenced by local culture. In one hand Iranian rap music has been influenced by global (Western) rap culture and on other hand it has been influenced by local (Iranian-Islamic) culture. We used Glock and Stark's model to study religious themes in the contemporary Iranian rap. This model describes doctrinal, intellectual, ethical-consequential, ritual, and experiential dimensions of religion. We used qualitative content analysis to explore the religious themes. Results show that religious themes in the Iranian rap music are part of local culture. Analyzing rap songs show that in doctrinal dimension, resurrection is the main theme. In ritual dimension, some Islamic behaviors and in experiential dimension, religious fears are of main themes. As summarized, Iranian rappers selected some limited dimensions of religion in their songs. According to our findings, in the Iranian rap music, no one has represented multidimensional religion.

کلیدواژه‌ها [English]

  • glocalization
  • Globalization
  • Religious Dimensions
  • Iranian Music
  • Rap Music