ارزیابی وضعیت بنگاههای صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات در ایران

نویسندگان

1 دانشیار گروه برنامه ریزی اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران

2 مشاور آزاد

چکیده

هدف از این مقاله ارزیابی توسعة بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران از طریق تحلیل وضعیت شرکتهای صنعت فناوری اطلاعات کشور است. نخست بستر ساختاری و نهادی توسعة فناوری اطلاعات در ایران به اجمال مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و سپس وضعیت کنونی بخش فناوری اطلاعات شامل تولید نرم افزار و سخت افزار به تصویر کشیده می‌شود. در بخشی دیگر، نتایج مصاحبه‌های نیمه ساختارمند با 30 شرکت که در زیربخشهای مختلف فناوری اطلاعات کشور فعالیت می‌کنند تحلیل می‌شوند و امکان برخی نتیجه گیریهای کلی را فراهم می‌آورند. مقاله در کل نشان می‌دهد که از طریق طرح تکفا و دیگر برنامه‌های دولت تسهیلات قابل ملاحظه ای به این بخش عرضه شده است و رشد سریع شرکتهای خصوصی در بازاری که به نوعی انحصاری است نشان گر قابلیت گسترش و رشد در این بخش است. در عین حال، بخش فناوری اطلاعات کشور همچنان توسعه نیافته باقی مانده است. ضعف قوانین مرتبط با حقوق معنوی موجب کاهش انگیزه‌ها در تولید نرم افزار گشته، در حالی که بازار ایران طی سالهای اخیر مملو از بسته‌های نرم افزاری ارزان و غیر اصل شده است. همچنین، موانع پیش روی واردات سخت افزار کمتر بر ارتقای تولید داخلی و بیشتر بر گسترش کالاهای قاچاق تاثیر گذاشته است. هرچند تحریمهای بین المللی در توسعه نیافتگی بخش بی تاثیر نبوده اند، لیکن سیاستگذاری بخش عمومی بر پایة تزریق پول هم مشوق ارتقای کیفی بخش نبوده است. این در حالی است که نیاز توسعة این بخش، به تشکیل و ارتقای شبکه‌های توانایی افزا در تعامل با بازارهای بین المللی مربوط می شود. این امر خود مستلزم محیطی است که درآن به پرورش تواناییهای فناوری و مدیریتی، بهبود کارایی، و ارتقای کیفیت جهت رقابت در بازارهای بین المللی پرداخته شود. ایران در حال حاضر قابلیت رقابت در تولید سخت افزارهای صادراتی را ندارد، اما در صورت به وجود آمدن فضای سیاستگذاری مساعد و شبکة توانایی افزای مورد نظر، با توجه به سطح مطلوب نیروی انسانی کشور در زمینه‌های مرتبط، می‌توان ورود جدیتر و شتابان بنگاههای نرم افزار کشور را به بازارهای بین المللی متصور شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Assessing the Status of ICT Industry Firms in Iran

نویسنده [English]

  • Babak Pirouz 1
1
2
چکیده [English]

In this article, we probe the issue of information and communication technology development in Iran in recent years by focusing on the country’s information and communication technology firms. We first provide an overview of the structural and institutional context of information technology development in the country. We then turn to a discussion of the current status of the information technology sector, including software and hardware production. In the last section before our concluding remarks we analyze the results of semi-structured interviews carried out with 30 companies in the sector representing various information technology sub-sectors. We generally conclude that despite public sector institutional and financial support as well as the existence of import barriers on the one hand and the recent numerical growth of information technology companies in recent years on the other, the sector remains underdeveloped. In particular, international sanctions against Iran have precluded the establishment of necessary international links while public sector financial support has not been provided in a capability-enhancing environment. Furthermore, the weakness of intellectual property rights has prevented the growth of the software industry whereas inexpensive and illegal foreign software have flooded the market. Also, formal hardware import barriers have resulted in the proliferation of illegal imports. Leveraging Iran’s significant pool of graduates in information and communication technology, we propose a change in the policy environment toward creating a capability-enhancing environment that gives attention to fostering technological and managerial capabilities, efficiency, and quality. Although Iran has a long way before it can export its hardware products, given such an environment, it is possible for Iranian firms to rapidly enhance their presence in the international software market.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Information and communication technology
  • Firm
  • Software
  • Hardware
  • Iran